๑๐. ทุติยอายุสูตร
ว่าด้วยอายุ สูตรที่ ๒
[๔๔๓] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเวฬุวัน ฯลฯ เขตกรุง
ราชคฤห์ ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาค ฯลฯ ได้ตรัสเรื่องนี้ว่า
“ภิกษุทั้งหลาย อายุของมนุษย์ทั้งหลายนี้น้อยนัก จำต้องไปสู่สัมปรายภพ
ควรทำกุศล ควรประพฤติพรหมจรรย์ สัตว์ผู้เกิดมาแล้วจะไม่ตายไม่มี ภิกษุ
ทั้งหลาย คนที่มีชีวิตอยู่ได้นานก็อยู่ได้เพียง ๑๐๐ ปี หรือจะอยู่เกินไปบ้างก็มีน้อย”
[๔๔๔] ครั้งนั้น มารผู้มีบาปเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับแล้ว ได้กราบทูล
พระผู้มีพระภาคด้วยคาถาว่า
วันคืนไม่ล่วงไป ชีวิตไม่ดับไป
อายุหมุนตามสัตว์ทั้งหลาย
ดุจกงล้อหมุนตามทูบรถ ฉะนั้น
[๔๔๕] ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทราบว่า “นี้คือมารผู้มีบาป” จึงตรัสกับมาร
ผู้มีบาปด้วยพระคาถาว่า
วันคืนล่วงไป ชีวิตดับไป
อายุของสัตว์ทั้งหลายสิ้นไป
เหมือนน้ำในแม่น้ำน้อยสิ้นไป ฉะนั้น๑
ครั้งนั้น มารผู้มีบาปเป็นทุกข์เสียใจว่า “พระผู้มีพระภาคทรงรู้จักเรา พระสุคต
ทรงรู้จักเรา” จึงหายตัวไป ณ ที่นั้นเอง
ทุติยอายุสูตรที่ ๑๐ จบ

ทุติยอายุสุตฺต
[๔๔๓] เอก สมย ภควา ราชคเห ฯเปฯ ตตฺร โข ภควา
เอตทโวจ อปฺปมิท ภิกฺขเว มนุสฺสาน อายุ คมนีโย สมฺปราโย
กตฺตพฺพ กุสล จริตพฺพ พฺรหฺมจริย นตฺถิ ชาตสฺส อมรณ โย
ภิกฺขเว จิร ชีวติ โส วสฺสสต อปฺป วา ภิยฺโยติ ฯ
[๔๔๔] อถ โข มาโร ปาปิมา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺต คาถาย อชฺฌภาสิ
นาจฺจยนฺติ อโหรตฺตา ชีวิต นูปรุชฺฌติ
อายุ อนุจริยติ ๑ มจฺจาน เนมิว รถกุพฺพรนฺติ ฯ
[๔๔๕] อจฺจยนฺติ อโหรตฺตา ชีวิต อุปรุชฺฌติ
อายุ ขียติ มจฺจาน กุนฺนทีนว โอทกนฺติ ฯ
อถ โข มาโร ปาปิมา ชานาติ ม ภควา ชานาติ ม สุคโตติ
ทุกฺขี ทุมฺมโน ตตฺเถวนฺตรธายีติ ฯ
******************

#๑ สี. ปริเยตีติปิ อนุปริเยตีติปิ ปาโ ฯ ยุ. อนุปริยาติ ฯ ม. อายุ อนุปริยายติ.

อรรถกถาทุติยอายุสูตรที่ ๑๐
พึงทราบวินิจฉัยในทุติยอายุสูตที่ ๑๐
บทว่า เนมิว รถกุพฺพรํ ความว่า รถที่แล่นไปทั้งวัน กงล้อก็แล่น
ตามไป ไม่ละทูบรถ ฉันใด อายุก็แล่นไปตามฉันนั้น.
จบอรรถกถาทุติยอายุสูตรที่ ๑๐