๖. ธีตุสูตร
ว่าด้วยพระธิดา
[๓๗๖] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
ครั้งนั้น พระเจ้าปเสนทิโกศลเสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ
ถวายอภิวาทแล้ว ประทับนั่ง ณ ที่สมควร ลำดับนั้น บุรุษคนหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระเจ้า
ปเสนทิโกศล ถึงที่ประทับแล้วกราบทูล ณ ที่ใกล้พระกรรณของพระเจ้าปเสนทิโกศล
ว่า “ขอเดชะใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท พระนางมัลลิกาเทวีประสูติพระธิดาแล้ว” เมื่อ
ราชบุรุษกราบทูลอย่างนี้แล้ว พระเจ้าปเสนทิโกศลก็ไม่ทรงเบิกบานพระทัย
[๓๗๗] ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทราบว่า “พระเจ้าปเสนทิโกศลไม่ทรงเบิกบาน
พระทัย” จึงได้ตรัสคาถาเหล่านี้ในเวลานั้นว่า
มหาบพิตรผู้เป็นใหญ่กว่าปวงชน
แท้จริง แม้หญิงบางคนก็ยังดีกว่า
ขอพระองค์จงชุบเลี้ยงไว้เถิด
หญิงผู้มีปัญญา มีศีล บำรุงแม่ผัวพ่อผัวดุจเทวดา
จงรักภักดีต่อสามี ยังมีอยู่
บุรุษที่เกิดจากหญิงนั้นย่อมแกล้วกล้า เป็นใหญ่ในทิศได้
บุตรของภรรยาดีเช่นนั้น ก็ครองราชสมบัติได้
ธีตุสูตรที่ ๖ จบ

ธีตุสุตฺต
[๓๗๖] สาวตฺถีนิทาน ฯ อถ โข ราชา ปเสนทิโกสโล เยน
ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺต อภิวาเทตฺวา เอกมนฺต
นิสีทิ ฯ อถ โข อฺตโร ปุริโส เยน ราชา ปเสนทิโกสโล
เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา รฺโ ปเสนทิโกสลสฺส อุปกณฺณเก
อาโรเจสิ มลฺลิกา เทว เทวี ธีตร วิชาตาติ ฯ เอว วุตฺเต
ราชา ปเสนทิโกสโล อนตฺตมโน อโหสิ ฯ
[๓๗๗] อถ โข ภควา ราชาน ปเสนทิโกสล อนตฺตมน วิทิตฺวา
ตาย เวลาย อิมา คาถาโย อภาสิ
อิตฺถีปิ หิ เอกจฺจิยา เสยฺยา ๑ โปส ชนาธิป
เมธาวินี สีลวตี สสฺสุเทวา ปติพฺพตา
ตสฺสา โย ชายตี โปโส สูโร โหติ ทิสมฺปติ
ตาทิสา ๒ สุภริยา ปุตฺโต รชฺชมฺปิ อนุสาสตีติ ฯ
******************

๑ เสยฺโยติปิ ปาโ ฯ ๒ ยุ. ตาทิโส ฯ

อรรถกถาธีตุสูตร
พึงทราบวินิจฉัยในธีตุสูตรที่ ๖ ต่อไป :-
บทว่า อุปสงฺกมิ ความว่า พระเจ้าปเสนทิโกศลโปรดให้จัดเรือน
ประสูติ เวลาพระนางมัลลิกาเทวีประสูติ พระราชทานการอารักขาแล้วเสด็จ
ไปเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า. บทว่า อนตฺตมโน อโหสิ ความว่า ทรง
เสียพระทัยว่า เราให้อิสริยะอย่างใหญ่ แก่ธิดาของตระกูลที่เข็ญใจ ถ้านาง
ได้ลูกชาย ก็จักประสบสักการะอย่างใหญ่แน่แท้ บัดนี้ นางสูญสิ้นจากสักการะ
นั้นไปเสียแล้ว. บทว่า เสยฺยา ความว่า สตรีบางคนถึงจะเสมอกับผู้มีปัญญา
ชักช้า ก็ยังประเสริฐกว่าลูกเป็นใบ้. บทว่า โปส แปลว่า โปรดทรงชุบเลี้ยงไว้.
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกพระราชาผู้ปกครองประชาชนว่า ชนาธิป. บทว่า
สลฺสุเทวา ได้แก่ แม่ผัวและพ่อผัวเป็นดังเทวดา. บทว่า ทิสมฺปติ
ได้แก่ ผู้เป็นใหญ่ในทิศ. บทว่า ตาทิสา สุภริยา แปลว่า ของภริยาที่ดี
เช่นนั้น.
จบอรรถกถาธีตุสูตรที่ ๖