๙. เสลาสูตร
ว่าด้วยเสลาภิกษุณี
[๕๔๙] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
ครั้นเวลาเช้า เสลาภิกษุณีครองอันตรวาสก ฯลฯ จึงนั่งพักกลางวันที่โคน
ต้นไม้แห่งหนึ่ง
[๕๕๐] ลำดับนั้น มารผู้มีบาปประสงค์จะให้เสลาภิกษุณีเกิดความกลัว
ความหวาดสะดุ้ง ความขนพองสยองเกล้า ฯลฯ ได้กล่าวกับเสลาภิกษุณีด้วย
คาถาว่า
ใครสร้างร่างกายนี้ ผู้สร้างร่างกายอยู่ที่ไหน
ร่างกายเกิดขึ้นที่ไหน ร่างกายดับที่ไหน
[๕๕๑] ลำดับนั้น เสลาภิกษุณีได้มีความคิดดังนี้ว่า “นี่ใครหนอมากล่าวคาถา จะเป็น
มนุษย์หรืออมนุษย์กันแน่” ทันใดนั้น เสลาภิกษุณีได้มีความคิดดังนี้อีกว่า “นี่คือ
มารผู้มีบาป ประสงค์จะให้เราเกิดความกลัว ความหวาดสะดุ้ง ความขนพองสยองเกล้า
และประสงค์จะให้เคลื่อนจากสมาธิ จึงกล่าวคาถา”
ครั้งนั้นแล เสลาภิกษุณีทราบว่า “นี่คือมารผู้มีบาป” จึงได้กล่าวกับมารผู้มี
บาปด้วยคาถาว่า
ร่างกายนี้ตนเองก็ไม่ได้สร้าง ผู้อื่นก็ไม่ได้สร้าง
อาศัยเหตุจึงเกิด เพราะเหตุดับจึงดับ
พืชชนิดใดชนิดหนึ่งที่บุคคลหว่านลงในนา
อาศัยเหตุ ๒ ประการ คือรสดินและยางพืช
จึงงอกขึ้น ฉันใด
ขันธ์ ธาตุ และอายตนะ ๖ เหล่านี้
ก็ฉันนั้นเหมือนกัน อาศัยเหตุจึงเกิด เพราะเหตุดับจึงดับ
ลำดับนั้น มารผู้มีบาปเป็นทุกข์เสียใจว่า “เสลาภิกษุณีรู้จักเรา” จึงหายตัวไป
ณ ที่นั้นเอง
เสลาสูตรที่ ๙ จบ

เสลาสุตฺต
[๕๔๙] สาวตฺถิย … อถ โข เสลา ภิกฺขุนี ปุพฺพณฺหสมย
นิวาเสตฺวา ฯเปฯ อฺตรสฺมึ รุกฺขมูเล ทิวาวิหาร นิสีทิ ฯ
[๕๕๐] อถ โข มาโร ปาปิมา เสลาย ภิกฺขุนิยา ภย ฯเปฯ
เสล ภิกฺขุนึ คาถาย อชฺฌภาสิ
เกนิท ปกต พิมฺพ กฺวจิ ๑ พิมฺพสฺส การโก
กฺวจิ ๒ ๓ พิมฺพ สมุปฺปนฺน กฺวจิ ๔ พิมฺพ นิรุชฺฌตีติ ฯ
[๕๕๑] อถ โข เสลาย ภิกฺขุนิยา เอตทโหสิ โก นุ ขฺวาย
มนุสฺโส วา อมนุสฺโส วา คาถ ภาสตีติ ฯ อถ โข เสลาย
ภิกฺขุนิยา เอตทโหสิ มาโร โข อย ปาปิมา มม ภย ฉมฺภิตตฺต
โลมหส อุปฺปาเทตุกาโม สมาธิมฺหา จาเวตุกาโม คาถ ภาสตีติ ฯ
อถ โข เสลา ภิกฺขุนี มาโร อย ปาปิมา อิติ วิทิตฺวา มาร
ปาปิมนฺต คาถาหิ อชฺฌภาสิ
นยิท ปกต ๕ พิมฺพ นยิท ปกต ๖ อฆ
เหตุ ปฏิจฺจ สมฺภูต เหตุภงฺคา นิรุชฺฌติ
ยถาปิ อฺตร พีช เขตฺเต วุตฺต วิรูหติ
ปวีรสฺจ อาคมฺม สิเนหฺจ ตทูภย
เอว ขนฺธา จ ธาตุโย ฉ จ อายตนา อิเม
เหตุ ปฏิจฺจ สมฺภูตา เหตุภงฺคา นิรุชฺฌเรติ ฯ
อถ โข มาโร ปาปิมา ชานาติ ม เสลา ภิกฺขุนีติ ทุกฺขี
ทุมฺมโน ตตฺเถวนฺตรธายีติ ฯ
******************

๑-๒-๔ ม. ยุ. กฺวนุ ฯ ๓ ยุ. กฺวฺจ ฯ ๔ ม. ยุ. อตฺตกต ฯ ๖ โป. ม. ยุ. ปรกต ฯ

อรรถกถาเสลาสูตร
ในเสลาสูตรที่ ๙ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า เกนทํ ปกตํ ความว่า ใครสร้างรูปนี้. ด้วยบทว่า พิมฺพํ
ท่านกล่าวหมายเอาอัตภาพ. ด้วยบทว่า อฆํ ท่านกล่าวเฉพาะอัตภาพ เพราะ
เป็นที่ตั้งแห่งทุกข์. บทว่า เหตุภงฺคา ได้แก่ เหตุดับ เพราะปัจจยับกพร่อง.
จบอรรถกถาเสลาสูตรที่ ๙