๓. สัมพริมายาสูตร
ว่าด้วยมายาของจอมอสูร
[๙๕๐] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
“ภิกษุทั้งหลาย เรื่องเคยมีมาแล้ว ท้าวเวปจิตติจอมอสูรเจ็บไข้ ได้รับทุกข์
เจ็บไข้หนัก ครั้งนั้น ท้าวสักกะจอมเทพเสด็จไปเยี่ยมท้าวเวปจิตติจอมอสูรถึงที่อยู่
ตรัสถามถึงความเจ็บไข้ ท้าวเวปจิตติจอมอสูรเห็นท้าวสักกะจอมเทพกำลังเสด็จมา
แต่ไกลเทียวได้กล่าวกับท้าวสักกะจอมเทพว่า ‘ท่านจอมเทพ ขอจงช่วยรักษาข้าพเจ้า
ด้วยเถิด’
ท้าวสักกะตรัสว่า ‘ท่านท้าวเวปจิตติ ขอเชิญบอกมายาของจอมอสูรให้
ข้าพเจ้าทราบก่อน’
ท้าวเวปจิตติกล่าวว่า ‘ท่านผู้นิรทุกข์ ข้าพเจ้ายังบอกท่านไม่ได้ จนกว่าจะได้
สอบถามพวกอสูรดูก่อน’
ลำดับนั้น ท้าวเวปจิตติจอมอสูรสอบถามพวกอสูรว่า ‘ท่านผู้นิรทุกข์ทั้งหลาย
เราจะบอกมายาของจอมอสูรให้ท้าวสักกะจอมเทพทราบ’
พวกอสูรทูลว่า ‘ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ พระองค์อย่าตรัสบอกมายาของ
จอมอสูรแก่ท้าวสักกะจอมเทพเลย’
[๙๕๑] ภิกษุทั้งหลาย ครั้งนั้น ท้าวเวปจิตติจอมอสูรได้กล่าวกับท้าวสักกะจอมเทพ
ด้วยคาถาว่า
ท่านท้าวมฆวาสุชัมบดีเทวราช
บุคคลผู้มีมายาย่อมเข้าถึงนรกครบ ๑๐๐ ปี
เหมือนจอมอสูร ฉะนั้น”
สัมพริมายาสูตรที่ ๓ จบ

มายาสุตฺต
[๙๕๐] สาวตฺถีนิทาน ฯ ภูตปุพฺพ ภิกฺขเว เวปจิตฺติ อสุรินฺโท
อาพาธิโก อโหสิ ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน ฯ อถ โข ภิกฺขเว สกฺโก
เทวานมินฺโท เยน เวปจิตฺติ อสุรินฺโท เตนุปสงฺกมิ คิลานปุจฺฉโก ฯ
อทฺทสา โข ภิกฺขเว เวปจิตฺติ อสุรินฺโท สกฺก เทวานมินฺท
ทูรโตว อาคจฺฉนฺต ทิสฺวาน สกฺก เทวานมินฺท เอตทโวจ
ติกิจฺฉ ม เทวานมินฺทาติ ฯ วาเจหิ ม เวปจิตฺติ สมฺพริมายนฺติ ฯ
น ตาวาห วาเจมิ ยาวาห มาริส อสุเร ปฏิปุจฺฉามีติ ฯ อถ
โข ภิกฺขเว เวปจิตฺติ อสุรินฺโท อสุเร ปฏิปุจฺฉิ วาเจมห มาริสา
สกฺก เทวานมินฺท สมฺพริมายนฺติ ฯ มา โข ตฺว มาริส วาเจสิ
สกฺก เทวานมินฺท สมฺพริมายนฺติ ฯ
[๙๕๑] อถ โข ภิกฺขเว เวปจิตฺติ อสุรินฺโท สกฺก เทวานมินฺท
คาถาย อชฺฌภาสิ
มายาวี มฆวา สกฺก เทวราชา สุชมฺปติ
อุเปติ นิรย โฆร สมฺพโรว สต สมนฺติ ฯ
******************

อรรถกถามายาสูตร
พึงทราบวินิจฉัยในมายาสูตรที่ ๓ ต่อไปนี้ :-
บทว่า อาพาธิโก ได้แก่ มีความเจ็บไข้ ด้วยอาพาธ อันเกิด
แล้วในเวลาหมู่ฤษีสาปแช่ง. บทว่า วาเจหิสิ มํ ความว่า ท้าวสักกะตรัสว่า
หากท่านบอกสัมพริมายากะเรา เราจึงจะเยียวยาท่าน. บทว่า มา โข ตฺวํ
มาริส วาเจสิ ความว่า พวกอสูรกล่าวว่า งดสัมพริมายาไว้ก่อน ท้าวสักกะ
จะเบียดเบียนพวกเรา ก็ผิว่า ท้าวสักกะจักรู้สัมพริมายานั้น พวกเราจะพากัน
ฉิบหาย ท้าวสักกะอย่าทำให้พวกเราฉิบหาย เพื่อประโยชน์ของคนผู้เดียวเลย
จึงห้ามไว้. บทว่า สมฺพโรว สตํ สมํ ความว่า เวปจิตติจอมอสูรกล่าวว่า
ก็พวกท่านเป็นผู้ตั้งอยู่ในธรรม พวกท่านไม่ควรพอใจมายา จะหมกไหม้
เหมือนจอมอสูรมีมายาประกอบมายาเผาไหม้ในนรกตลอดร้อยปี. ถามว่า
ก็ท้าวสักกะสามารถ จะเยียวยาความโกรธของเวปจิตติจอมอสูรได้หรือ. ตอบว่า
สามารถซิ. ถามว่า อย่างไร. ตอบว่า เล่ากันมาว่า ในกาลนั้น หมู่ฤษี
ยังดำรงอยู่ เพราะฉะนั้น ท้าวสักกะ ก็จะนำเวปจิตติจอมอสูรไปหาฤษีให้ยกโทษ
ด้วยอาการอย่างนี้ ท้าวเวปจิตติจะพึงมีความผาสุก แต่ไม่ทำอย่างนั้นหลีกไป
เพราะถูกลวง.
จบอรรถกถามายาสูตรที่ ๓