๖. ปัชโชตสูตร
ว่าด้วยแสงสว่าง
[๖๘]เทวดาทูลถามว่า
โลกรุ่งเรืองเพราะแสงสว่างเหล่าใด
แสงสว่างเหล่านั้นมีอยู่เท่าไรในโลก
พวกข้าพระองค์มาเพื่อทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า
จะรู้แสงสว่างนั้นได้อย่างไร
[๖๙] พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
ในโลกมีแสงสว่างอยู่ ๔ อย่าง
อย่างที่ ๕ ไม่มีในโลกนี้ คือ
(๑) ดวงอาทิตย์ส่องสว่างในกลางวัน
(๒) ดวงจันทร์ส่องสว่างในกลางคืน
(๓) ไฟส่องสว่างทั้งกลางวันและกลางคืนทุกหนทุกแห่ง
(๔) พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประเสริฐกว่าแสงสว่างทั้งหลาย
แสงสว่างนี้ A เป็นแสงสว่างอย่างยอดเยี่ยม
ปัชโชตสูตรที่ ๖ จบ
เชิงอรรถ
A แสงสว่างนี้ ในที่นี้หมายถึงแสงสว่างของพระพุทธเจ้า (สํ.ส.อ. ๑/๒๖/๕๒)

ปชฺโชตสุตฺต
[๖๘] กติ โลกสฺมิ ปชฺโชตา เยหิ โลโก ปกาสติ ๑
ภควนฺต ปุฏฺุมาคมฺม กถ ชาเนมุ ต มยนฺติ ฯ
[๖๙] จตฺตาโร โลเก ปชฺโชตา ปฺจเมตฺถ น วิชฺชติ
ทิวา ตปติ อาทิจฺโจ รตฺติมาภาติ จนฺทิมา
อถ อคฺคิ ทิวารตฺตึ ตตฺถ ตตฺถ ปกาสติ ๒
สมฺพุทฺโธ ตปต เสฏฺโ เอสา อาภา อนุตฺตราติ ฯ
******************

#๑-๒ สี. ปภาสติ ฯ

อรรถกถาปัชโชตสูตร
พึงทราบวินิจฉัยในปัชโชตสูตรที่ ๖ ต่อไป :-
บทว่า ปุฏฺฐํ แก้เป็น ปุจฺฉิตํ แปลว่า เพื่อจะทูลถาม. บทว่า
กถํ ชาเนมุ แก้เป็น กถํ ชาเนยฺยาม แปลว่า ไฉนข้าพระองค์จักทราบ.
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า
แสงสว่างทั้งหลายในโลกมีอยู่ ๔
อย่าง แสงสว่างที่ ๕ มิได้มีในโลกนี้ ดวง-
อาทิตย์สว่างในกลางวัน ดวงจันทร์สว่าง
ในกลางคืน อนึ่ง ไฟย่อมรุ่งเรืองใน
กลางวันและกลางคืนทุกหนแห่ง พระสัม-
มาสัมพุทธเจ้าประเสริฐกว่าแสงสว่างทั้ง-
หลาย แสงสว่างของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
เป็นแสงสว่างอย่างเยี่ยม.
บทว่า ทิวารตฺตึ แปลว่า ในกลางวันและกลางคืน. บทว่า ตตฺถ
ตตฺถ แปลว่า ทุกหนแห่ง คือ สว่างไสวในที่นั้น ๆ นั่นแหละ. บทว่า
เอสา อาภา แปลว่า แสงสว่างของพระพุทธเจ้านี้. ถามว่า แสงสว่างของ
พระพุทธเจ้านี้ เป็นไฉน. ตอบว่า แสงสว่างแม้ทั้งปวงเหล่านี้ คือ แสงสว่าง
คือฌานก็ตาม แสงสว่างคือปีติก็ตาม แสงสว่างคือปสาทะก็ตาม แสงสว่างคือ
ธรรมกถาก็ตาม จงยกไว้ แสงสว่างอันเกิดขึ้นเพราะความปรากฏแห่งพระ-
พุทธเจ้าทั้งหลายชื่อว่า แสงสว่างแห่งพระพุทธเจ้า แสงสว่างนี้เท่านั้นยอดเยี่ยม
ประเสริฐสูงสุดกว่าแสงสว่างทั้งหมด ไม่มีแสงสว่างอื่นเทียบได้ ดังนี้แล.
จบอรรถกถาปัชโชตสูตรที่ ๖